Het is nog niet zo lang geleden dat de International Lesbian and Gay Association (ILGA) zich geleidelijk omvormde tot de International Lesbian, Gay. Bisexual, Trans and Intersex Association. De naam ILGA bleef behouden, al klopt die niet meer als afkorting. De ILGA is een samenwerkingsverband tussen LGBTI-organisaties overal ter wereld en komt op voor LGBTI-belangen in bijvoorbeeld de Verenigde Naties en de Europese Unie.

De ILGA is niet niet alleen op wereldniveau actief; er bestaan ook regionale ILGA-afdelingen, zo­als ILGA-Europa en ILGA-Latijns-Amerika en Cariben (ILGA-LAC), die eigen activiteiten ontplooien. Vertegenwoordiging van de ILGA binnen de Europese Unie is bijvoorbeeld een taak die door ILGA-Europa wordt vervuld.

Bestuur

Het ILGA-bestuur, waaronder twee secretarissen-generaal, voert het beleid uit, bijgestaan door een klein aantal betaalde medewerkers. Eens in de twee jaar vindt er een ILGA-wereldconferentie plaats die het beleid vaststelt. Op die wereldconferenties hebben alleen af­gevaardigden van bij de ILGA aangesloten LGBTI-organisaties stemrecht ─ met als enige uitzondering de AOb, die destijds als ABOP aan de wieg stond van de ILGA en die daarom als gehele vakbond stemrecht heeft, terwijl de bond geen LGBTI-organisatie is.

Dit jaar vond de wereldconferentie plaats in Mexico-stad.

Mexicaanse perspectief

Wie het nieuws in die periode heeft gevolgd, weet dat Mexico niet bepaald positief in de publiciteit was, onder andere door de 43 “verdwenen” studenten in Iguala (in de deelstaat Guerrero) ─ op bevel van de burgemeester opgepakt door de plaatselijke politie, die in sa­menwerking met de drugsmaffia ervoor zorgde dat ze hun stem niet zouden kunnen verheffen in protest tegen het onderwijsbeleid. Naar hun stoffelijke resten ─ en de voortvluch­tige burgemeester en burgemeestersvrouw ─ werd intensief gezocht terwijl Michiel in Mexico was.

Het kan vreemd aandoen om een ILGA-wereldconferentie te houden in een land waarin mensenrechten zó weinig waard zijn, Toch heeft Mexico op het gebied van LGBTI-rechten wel een positieve ontwikkeling doorgemaakt.

1991

In 1991 was er óók een ILGA-wereldconferentie in Mexico gepland. Niet in Mexico-stad, maar in Guadalajara, de tweede grote stad van het land. Een stad met een conservatief-katholieke traditie, waarvan de burgemeester en de aartsbisschop absoluut niet blij waren met het initiatief van twee Guadalajaraanse groepen (een homo- en een lesbische groep) om zo’n verdorven club naar het prachtige Guadalajara te trekken. En de gouverneur van de deelstaat Jalisco (waarvan Guadalajara de hoofdstad is) vond het ook maar niks. Niet alleen verklaarde de bisschop in het openbaar dat die wereldconferentie goddeloos en zondig was, de gouverneur en de burgemeester probeerden alle wapens in de strijd te gooien om de conferentie onmogelijk te maken. Eerst zouden alle hotels en restaurants die zouden meewerken aan de conferentie, worden gesloten. Toen kwam het dreigement dat de deelnemenden aan de conferentie, voor zover herkenbaar, allemaal op grond van de zedelijkheidsregels zouden worden gearresteerd, en uiteindelijk kwam de mededeling dat de Mexicaanse autoriteiten in ieder geval geen enkele bescherming zouden bieden te­gen de doodseskaders, die het ook niet hadden begrepen op homo’s, lesbo’s, bi’s en tran­sen. Vooral vanwege de laatste dreiging moest de ILGA, een paar weken voordat de we­reldconferentie zou plaatsvinden, besluiten om die af te gelasten.

Maar er waren al mensen onderweg naar en in Mexico. Een paar dagen later besloot de ILGA dan ook dat er een soort noodconferentie zou plaatsvinden in Acapulco, de bad­plaats in Guerrero, waarvan de burgemeester had verklaard dat de ILGA daar welkom was.

Vreemd

Dat werd een van de merkwaardigste ILGA-conferenties, vooral omdat de Europeanen (in die tijd de drijvende krachten en de structuurgevers van de ILGA) voor het eerst een kleine minderheid vormden in een vooral Latijns-Amerikaanse conferentie. In Acapulco verliep al­les zonder enig gevaar. De burgemeester had zelfs voor alle deelnemenden, gedurende de hele week van de conferentie, gratis frisdrank beschikbaar gesteld. De deelnemenden voelden zich welkom en vrij. De conferentie sloot dan ook af met een demonstratie: geen protest, maar een dankbaarheidsdemonstratie gericht tot de gemeente Acapulco.

Pas toen een jaar later bleek dat een aantal Mexicaanse deelnemenden na afloop van de Acapulco-conferentie alsnog door doodseskaders was vermoord, bleek hoe serieus het gevaar in Guadalajara was geweest.

Verschil

Anno 2014 ziet de situatie in Mexico er behoorlijk anders uit. Er is inmiddels een homo­monument in Mexico-stad, waarmee een politie-inval op een homo-feest in 1901 wordt herdacht en de geleidelijke bewustwording van homorechten als mensenrechten sedertdien onder de aandacht wordt gebracht. Op de ILGA-conferentie kwamen zowel een vertegenwoordiger van de president Piña Nieto als van de burgemeester van Mexico-stad spreken; zij spraken nadrukkelijk hun welkom uit voor alle ILGA-conferentiedeelnemenden en onderstreepten hoe belangrijk het Mexicaanse antidiscriminatiebeleid is ─ dat nu ook seksuele oriëntatie en genderidentiteit omvat. Nog onlangs heeft Piña Nie­to de Inter­na­tio­nale Dag Tegen Homofobie en Transfobie (IDAHOT) ook als nationale Dag uitgeroepen, de Nationale Commissie voor Mensenrechten werkt tegenwoordig ook aan LGBT-rechten. Gelijkgeslachtelijke paren kunnen trouwen in sommige delen van Mexico, waaronder de hoofdstad. Maar (nog) niet in Guadalajara.

Mexico is een tegenstrijdig land. In wet- en regelgeving gaat het vooruit; in het dagelijks le­ven regeert ongerechtigheid en is de politiek steeds nauwer verweven met de drugsmaffia. De grote verontwaardiging die nu ook binnen Mexico zelf heerst over het “opruimen“ van de studenten heeft geleid tot een afsplitsing van de PRD, de partij waar de ex-burgemees­ter van Iguala toe behoorde; een nieuwe partij die een schone politiek voorstaat. Of het lukt om de invloed van drugsbendes terug te dringen en van Mexico een échte rechtstaat te maken, dat zal de toekomst leren.

Tussen activisme en establishment

Toen ILGA ontstond was het een Europees platform voor homogroepen (toen nog International Gay Association geheten) ; iedereen was vrijwilliger en geld was schaars. Eigenlijk waren de conferenties de enige momenten waarop mensen elkaar zagen en spraken: e-mail bestond nog niet, laat staan iets als skype. Voor de overnachtingen tijdens conferenties werden jeugdherbergen ingeschakeld en konden mensen bij de organisatoren in een slaapzak overnachten. Alles móest zo goedkoop mogelijk, liefst in de school- en universitaire vakanties. Een soort anarchistische sfeer hing rond de ILGA, die soms ook tot fricties leidde ─ maar waarin het “samen tegen de buitenwereld” toch sterk de gevoelens bepaalde.

Dat is inmiddels behoorlijk veranderd. ILGA-vertegenwoordig/st/ers vergaderen met EU-kopstukken en spreken VN-vergaderingen toe. Een aantal mensen die actief zijn binnen ILGA heeft kinderen en wil de schoolvakanties met partner en kinderen doorbrengen. Op ILGA-conferenties komen ook professionals die juist die vakantieperiode voor andere dingen willen gebruiken. Het feit dat ILGA is doorgedrongen in de officiële circuits, maakt ook de conferenties (en de overnachtingen) officiëler van aard, minder geïmproviseerd en spontaan. Er zijn wel steeds meer organisaties bij ILGA betrokken, maar het is belangrijk om ervoor te waken dat er goede aansluiting is en blijft bij echte “grassroot” organisaties en groepen, en dat ILGA zich niet loszingt van haar achterban. Als RozeLinks hebben we deze wens besproken met anderen en gemerkt dat we niet alleen staan.

Intersekse

De oplettende lezeres en lezer zal misschien hebben hebben opgemerkt dat de ILGA zich ook richt op de belangen van intersekse-mensen. Mensen die geboren zijn met geslacht­lijke kenmerken die niet een-twee-drie als “meisje” of “jongetjes” in te delen zijn. In veel landen grijpen artsen vroeg in het leven van intersekse-mensen in, omdat ze vinden dat er nou eenmaal maar twee geslachten horen te zijn, en dat iemand die daar tussenin zit, nooit gelukkig kan worden. Omdat het makkelijker is om operatief weefsel te verwijderen dan om weefsel aan te bouwen (in het Engels wordt het plastisch uitgedrukt als “It is ea­sier to dig a hole than to build a pole”) worden de meeste intersekse-mensen door artsen tot meisjes omgevormd en ouders krijgen het advies om deze kinderen ook als meisjes op te voeden. Als later blijkt dat dat niet klopt met het eigen identiteitsbesef van het opgroei­end kind, kunnen er allerlei problemen ontstaan.

Logisch

Voor ons was het duidelijk dat deze problematiek voortkomt uit rigide ideeën over manne­lijkheid en vrouwelijkheid, en in het verlengde ligt van transfobie, en dat het logisch is om het opkomen voor LGBT-rechten uit te breiden met intersekse-rechten. Het was goed te merken dat er op de ILGA-conferentie ook een afvaardiging van de Nederlandse intersek­se-organisatie was, en verbijsterend om van die afvaardiging te horen dat de Nederlandse regering het LGBT-beleid niet zo maar wil uitbreiden met intersekse-beleid; dat het “de intersekse-problematiek beschouwt als een medische kwestie”. Terwijl het probleem nou vooral zit in het feit dat medici op eigen gezag in lichamen van baby’s ingrijpen als die niet voldoen aan hun ideeën van wat een jongetje en wat een meisje is!

Een kwestie die we zeker via de Nederlandse politieke lijnen willen aankaarten.